Çin-ABD Ticaret Anlaşmasındaki Gizli Madde: Nadir Element Şartı ve Yeni Gerilimler

ABD-Çin Arasında Ticaretin Yeni Kuralı: Gizli Madde ve Savaşın Gölgesi

ABD ile Çin arasında son dönemin en tartışmalı konularından biri; ticaret savaşları ve masada neler konuşulduğu. Şu an ortalığı karıştıran detay ise, iki ülke arasında imzalanan ticaret anlaşmasında yer alan ve kimsenin önceden bilmediği gizli bir madde. Bu gizli maddeye göre, ABD Çin’den gelen bazı ürünlere %55 gümrük vergisi uygulayacak. Çin ise ABD ürünlerine %10’luk bir tarife koyacak. Anlaşmanın en ilginç kısmı ise, Çin’in nadir toprak elementlerini istisnasız bir şekilde ABD’ye tedarik etmeyi garanti etmiş olması.

Peki neden bu kadar önemli? Çünkü nadir toprak elementleri, akıllı telefonlardan elektrikli araçlara, hatta askeri donanıma kadar birçok teknolojide kilit rol oynuyor. ABD, bu elementler olmadan dünya pazarında rekabet edemiyor. Yani ticaret anlaşmasının teknolojik dengeyi de etkileyen bir yönü var.

Geneva’dan Washington’a: Güven Bunalımı ve Yeni Yasaklar

Mayıs ayının başında, iki ülkenin temsilcileri İsviçre’nin Cenevre kentinde masaya oturdu. Burada, karşılıklı tarifelerin üç ay boyunca askıya alınmasına karar verildi. Ancak bu ateşkes fazla uzun sürmedi. Daha ay bitmeden Donald Trump, Çin’i anlaşmayı ihlal etmekle suçladı. Ne yaptı peki? Önce yapay zeka çiplerinin Çin’e ihracatına kısıtlama getirdi. Ardından çip tasarımında kullanılan yazılımın satışını durdurdu ve son olarak, Çin Komünist Partisi ile bağlantısı olduğu iddia edilen Çinli üniversite öğrencilerinin vizelerini iptal etti.

Taraflar arasındaki ipler epey gerildi ama 5 Haziran’da Trump ve Xi Jinping ilk kez telefonla görüştü. İki lider, Cenevre’deki anlaşmayı hayata geçirmek için birlikte çalışmaya devam etme konusunda fikir birliğine vardı. Fakat sahadaki gelişmelere bakarsak, uygulama aşamasında sık sık pürüz çıkacağı kesin gibi duruyor.

Anlaşmanın hem ticarete hem de küresel teknoloji savaşına nasıl yansıyacağı, önümüzdeki dönemde daha sıcak gündem maddesi olacak gibi görünüyor. Özellikle nadir toprak elementlerinin kontrolü, Çin’in elini ABD’ye karşı oldukça güçlendiriyor. Bekleyip yeni gelişmeleri göreceğiz.